Glavni je grad regije Solun i Srednje makedonije, a iskonska prestonica Egejske Makedonije. Ovaj grad je jedna od najznačajnijih luka Balkana i Evrope, ali je i vrlo važan trgovački i sajamski centar.Solun je drugi po značaju i veličini grad u Grčkoj. Glavni je grad regije Solun i Srednje makedonije, a iskonska prestonica Egejske Makedonije. Ovaj grad je jedna od najznačajnijih luka Balkana i Evrope, ali je i vrlo važan trgovački i sajamski centar.
U Solunu živi oko 370.000 stanovnika, a u široj gradskoj oblasti više od milion. Inače, Solun je omiljen i među Grcima koji žive negde daleko tako da se upravo ovde održavaju najveći i najbogatiji susreti grčke dijaspore. Pravo ime Soluna je Thesaloniki, a nastalo je po imenu supruge kralja Kasandra (krunisan 316 godine p.n.e.) koji je bio osnivač ovog grada. Tesalonikea je bila kraljica, ali i polusestra legendarnog Aleksandra Velikog Makedonskog. Kroz istoriju, ali i danas, ovaj grad nazivaju – Solun, Salonika i Selanik…
Solun je smešten na vrhu Solunskog (Termajskog) zaliva, a gradska obala dugačka je čak 20 kilometara. Zapadno od grada prostire se Solunsko polje na čijem jugu je ušće reke Vardar u Egejsko more (na 17 km od grada). Okolna brda deo su visoravni Hortiatis, a zahvaljujući njima i moru klima je sredozemna, ali i izmenjena. Tokom zime Solun može biti okupan i snegom i mrazom.
Ovo je grad koji je bio trgovački centar u Vizantiji, U Solunu su rođeni Ćirilo i Metodije, davno su ga naseljavali jevreji iz Španije, bio je kupljen od strane Mlečana, osvajan od strane Osmanlija… Solun je, verovali ili ne, tek od 1912,godine, a nakon Balkanskih ratova dodeljen Grčkoj. U toku Prvog svetskog rata bio je stecište vojnika Francuske i Velike Britanije koji su ovde imali jednu od svojih najvećih baza. Stari deo grada Soluna dosta je stradao u velikom požaru koji ga je zadesio 1917.godine. Nakon završetka Velikog rata Solun su masovno naseljavali Grci koji su bili izbeglice iz Male Azije. Tokom Drugog svetskog rata sve vreme je bio pod nemačkom okupacijom, kada je došlo do zločinačkog istrebljenja velikog broja Jevreja koji su živeli na ovom tlu. Godine nakon ratova postale su era modernizacije i obnove Soluna koji je doživeo i da 1997.godine bude proglašen za evropsku prestonicu kulture.
Kulturni život Soluna osobenost je ovog grada i zato ga i smatraju kulturnom prestonicom Grčke. Ovde se održavaju brojni festivali od kojih je Međunarodni filmski među najpoznatijim. 2014.godine Solunu je dodeljena titula Evropske prestonice mladih, a čuvena travel publikacija Lonely Planet svrstala je Solun na 5. mesto u svetu za provod (Solun ovu poziciju deli sa Dubaijem i Montrealom). Kafići Soluna, kojih je na pretek, prepuni su mladog sveta skoro u svakom dobu dana i često su meta komentara turista koji ih u neverici posmatraju “dok uživaju u sred radnog vremena”. Statistički posmatrano, Solun je na prvom mestu u Evropi po tome da ima najviše kafića i pabova po broju stanovnika, a mi ćemo dodati da je i na samom vrhu po noćnom životu.
Arhitektura Soluna može se nazvati tipičnom, iako je istina da je mešavina raznih stilova. Najstarije građevine oslanjaju se na zaostavštinu vizantijskog stila, dok su među najlepšim zgradama one u art deco i art nuovo stilu. Sam centar grada čine nekoliko distrikta od kojih su najvažniji Ladadika, stari deo grada poznat po tradicionalnim tavernama, provodu i kafićima i restoranima, zatim Kapani sa velikom pijacom i najčuveniji distrikt Ipodromio na obali mora sa poznatom Belom kulom i prekrasnim Aristotelovim trgom. Stari grad Akopoli, smešten na najvišoj tački Soluna, pod zaštitom je UNESCO-a i čine ga stare kuće i putevi od kaldrme. Moderni deo grada uzdiže se na istoku Soluna.
Solun je nedavno proslavio jedan vek od kako je pripao Grčkoj, a širom grada mogu se videti brojni radovi na projektima po kojima će do 2025 godine ova luka dobiti novi dizajn obale i promenade, kao i 12 tematskih zelenih parkova pored samog mora. U Solunu se nalaze 3 velika stadiona, velika koncertna arena i Posejdon hala za vodene sportove. Ponos Soluna su i brojni teatri, opera i nekoliko koncertnih hala.
Luku je izgradio car Konstantin još u 4. veku, a danas se u njoj obavi promet od 10 miliona tona robe godišnje, što Solun čini drugom pomorskom lukom u Grčkoj, odmah posle Pireja. U okolini grada naleze se različita industrijska postrojenja, ali je ovde ipak najrazvijenija duvanska, industrija uslužnih delatnosti i bankarstvo. Godišnje oko 30 velikih krstarećih brodova uplovi u Solunsku luku. Do nedavno ovde je proizvodnju automobilskih guma imala i čuvena kompanija Goodyear. Mediterranean Cosmos (poznatiji po imenu Cosmos) je, kako Solunci navode najveći zabavni i šoping centar na Balkanu. Kupovina u ovom šoping molu jeste zabavna, a inače u okviru kompleksa se nalazi i crkva. U samom Solunu postoji nekoliko šoping zona iako radnji ima na svakom koraku. Najpoznatije ulice za šoping jesu Tsimisni i Proxene, ali i ulica Koromila poznata po skupim brendovima.
Domaća kompanija MLS Multimedija napravila je pre par godina i prvi grčki smartphone, a sam ponos grada jeste veličanstven hotel Macedonia Palace u kojem su do nedavno, između ostalih, gosti bili ruski predsednik Vladimir Putin, glumac Kolina Farel i legenda akcionih filmova Čak Noris. Solun je vodeći univerzitetski centar Grčke, poseduje i vrlo atraktivan i moćan Planetarijum, kao i naučni centar i tehnološki muzej koji je jedan od najprestižnijih u Evropi i upravo u njemu se nalazi najveći ekran u Grčkoj. Izgradnja prve metro linije započeta je 2006. godine.
Solun je grad muzeja, velikog broja arheoloških nalazišta koji čitav kraj učinili centrom arheologije. U solunskom Železničkom muzeju nalazi se original lokomotiva i vagon voza Orijent Express, dok je u rodnoj kući Kemala Ataturka priređen muzej u čast života i dela turskog političara i vođe koji se smatra tvorcem moderne Turske. Na nekoliko mesta u gradu moguće je videti ostatke iz doba Starih Rimljana, kao što su delovi foruma ili terme, ali najlepše skulpture Soluna danas se ne nalaze u ovom gradu – već su eksponati čuvenog muzeja Luvr u Parizu. Kao najomiljeniji ambasador Soluna u svetu smatra se fudbalski klub PAOK, čije je sedište na lokalnom stadionu Toumba.
Columbo likes:
Solun je grad ukusa i nota. Poznati grčki po pevač Antonis Remos je meštanin ovog grada. U kafićima se od kafe najčešće naručuje frape, a inače frape je upravo u Solunu osmišljne davne 1957. godine na tadašnjem sajmu hrane i pića. Tipičan gastronomski specijalitet Solune je bugatsa – mini burek.
ATRAKCIJE I ZNAMENITOSTI SOLUNA
Nekada je u Solunu postojalo crkvi koliko ima dana u godini – 365, ali danas ih postoji tek 20. Večina kulturno-istorijskih spomenika jesu dokaz sjaja vizantijskog perioda. Ipak, turisti božavaju neke od znamenitosti koje su i vizuelni simbol Soluna.
BELA KULA – veoma važna i dominantna istorijska građevina, ali i simbol samog grada. Podignuta je u prvoj polovini 15.veka od strane Mlečana, sa ciljem da luku i trgovinu koja se tu odvijala uspešno brani od osvajača. Davno je podzemnim tunelom bila povezana sa utvrđenjem na uzvišenju grada, a u doba Osmanlija u njoj se nalazilo mučilište i zatvor kog su vodili ozloglašeni Janičari. Po legendi, kada je 1830.godine sultan Mahmud naredio uništenje svih odreda janičara, u kuli se desio krvavi pokolj nakon čega je nazivana “crvenom kulom”. Građevina je u narednim borbama oštećena, čak i rušena, ali je krajem 19.veka obnovljena uz naredbu guvernera da se okreči u belo, od kad dobija naziv Bejaz kula, što u prevodu sa turskog znači “Bela kula”. Ona je danas omiljeno mesto susreta, stecište turista, meta svih foto-objektiva i zaštitni simbol kolosalne luke. Nijedna najlepša fotografija Soluna ne može se zamisliti bez Bele kule u kojoj je danas lep istorijski muzej.
ARISTOTELOV TRG – Nalazi se naslonjen na luku, u ulici Aristotelus, po kojoj je i dobila ime – posvećen čuvenom filozofu Aristotelu, koji je bio legendarni učitelj Aleksandra Makedonskog. Trg se graniči sa građevinama u tzv. makedonskom stilu, a u njihovom podnožju nalaze se restorani i kafići prepuni razigranog sveta. Trg je zbog svoje specifične osnove bio i scenografija reklame za Smirnof votku jer oblikom podseća upravo na flašu. Ovo je mesto proslava pobede PAOK-a, ali i svih drugih dragih sportskih timova Grčke, pa i njihovih reprezentacija. Nedaleko od trga, a na samoj obali mora, nalazi se kafić proslavljenog srpskog košarkaša Dejana Bodiroge.
SPOMENIK ALEKSANDRU MAKEDONSKOM – Veličanstvena skulptura posvećena je omiljenom kralju Makedonije – Aleksandru Velikom, idolu svih naraštaja Grka, a naročito onih koji su živeli i žive u Solunu. Spomenik je podignut i otkriven 1974.godine i predstavlja čuvenog vladara na svom konju Bukefalu. Štitovi koji okružuju figuru simbol su grčkih gradova.
Svim posetiocima Soluna koji imaju to zadovoljstvo da malo više vremena posvete razgledanju grada vredi preporučiti atraktivnost i posebnost – Solunskog pozorišta, trgova Vardaris i Platia Sintrivaniu, Arheološkog muzeja, Sajma, Univerziteta, Galarijusove palate i slavoluka (Trijumfalne kapije), Bei hamama, Eptapirgion tvrđave i čuvenih crkava – Bogorodice Halkeon, Svete Sofije, Svetog Đorđa (Veliku Rotondu) i Svetog Dimitrija. Svim Srbima koje putovanje dovede u Solun glavno odredište je svojevrsno “hodočašće” na uzvišenju na kojem se prostire spomen groblje srpskih vojnika – Zejtinlik, na kojem počivaju mošti hrabrih srpskih boraca stradalim na Solunskom frontu u Prvom svetskom ratu.
SOLUNSKI (TERMAJSKI) ZALIV
Solunski, ili Termajski zaliv, nalazi se u Severnoj Grčkoj u istorijskoj pokrajini Egejska Makedonija. Ovaj prelepi zaliv deo je severnog dela Egejskog mora i pruža se između zapadne obale poluostrva Halkidiki i istočne obale kopna Grčke – regije Pierija. Na jugu zaliv se otvara ka otvorenom moru dok se na severnom delu završava fascinantnim ušćem reke Vardar na Solunskom polju. Na vrhu zaliva dominantno leži grad Solun.
Naziv Solunski zaliv pretežno se upotrebljava od strane Južnih Slovena (Srbi, Bugari i Makedonci) iako je je grčki i međunarodno priznato ime zaliva Termajski, po starom imenu Soluna – Terma. Na mestu zaliva, koji je dug oko 100, a širok od 5 do 50 kilometara, Egejsko more najdublje prodire u čuveno Balkansko poluostrvo. Poznato je i po tome što se u njemu ne nalaze ostrva, niti značajnija manja poluostrva. Svojim geografskim položajem oduvek ima strateški i saobraćajni značaj. Vekovima je već gusto naseljen i poseduje važne luke, od kojih je Solun jedna od najvažnijih u Evropi. Sva ostala manja naselja na obalama zaliva u modernoj istoriji imaju vrlo značajnu ulogu u turističkoj industriji Severne Grčke.